త్రిగుణాలు

త్రిగుణాల గురించి మా గురుదేవులైన శ్రీబాబూజీ మహారాజ్ వారు అనేక ఉపమానాలు చెప్పేవారు. అందులో కొన్ని:

1) ఒక చీకటి గదిలో ఒక దీపం ఉంది. కానీ దానిమీద మూడు మూకుళ్ళు ఉన్నాయి. అందువలన ఆ దీపం వెలుగు ప్రసరించక గదంతా చీకటిగా ఉంది. ముందుగా పైనున్న ఇనుప మూకుడును పగులగొడితే లోపలనున్న చిల్లుల మూకుడు నుంచి కొద్ది కొద్దిగా వెలుగు ప్రసరించి గదిలో ఉన్న వస్తువులు తెలుస్తాయి. ఆ చిల్లుల మూకుడును కూడా పగులగొడితే లోపలనున్న గాజు మూకుడు నుండి దీపం కాంతి స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. కానీ ఈ గాజు మూకుడు కూడా కొంత కాలానికి మసిబారే అవకాశం ఉంది. కనుక ఆ మూకుడును కూడా తొలగించుకుంటే శాశ్వతంగా దీప కాంతిని అనుభవించవచ్చు. ఇందులో ఇనుప మూకుడు తమోగుణం. చిల్లుల మూకుడు రజోగుణం. గాజు మూకుడు సత్వగుణం. ఈ మూడు గుణాలు మనలోనే ఉన్న జ్ఞానజ్యోతిని దర్శించటానికి పైన చెప్పిన ఉదాహరణలోవలె మనకు అడ్డు పడుతున్నాయి.

2) తెల్లని కాంతిని మూడు పలకలు గల గాజు పట్టకం(prism)లోనుండి ప్రసరింప చేస్తే ఆ తెల్లని కాంతి విక్షేపం చెంది ఏడు రంగులలో మనకు కనిపిస్తుంది. అలాగే ఒక్కడే అయిన పరమాత్మ మూడు గుణాలతో కూడిన మన మనస్సులకు ఇన్ని విభిన్న రూపాలలో, లక్షణాలతో ప్రకృతిగా కనిపిస్తున్నాడు. ఈ మూడు గుణాలను తొలగించుకుంటే సర్వత్రా ఒక్క పరమాత్మనే దర్శించ గలుగుతాం.

3) మూడు రెక్కలు గల ఫ్యాన్ ఆగి ఉన్నప్పుడు రెక్కలు మూడు విడి విడిగా కనిపిస్తాయి. అదే ఫ్యాన్ వేగంగా తిరిగినప్పుడు మూడు రెక్కలు మాయమై ఒక్కటే ఆకారం కనిపిస్తుంది. అలాగే భగవన్నామాన్ని వేగంగా (అంటే మధ్యలో విషయాలేవీ అడ్డు రాకుండా) జపించినప్పుడు ఈ మూడు గుణాలు మాయమై ఏకవస్తు దర్శనం అవుతుంది.

4) ఆధ్యాత్మిక సాధనలో మనం ముందుగా రజోగుణాన్ని (అంటే దానిలో భాగమైన పట్టుదల, ఏదైనా సాధించగలననే ఆత్మ విశ్వాసం మొదలైనవి) ఉపయోగించుకొని తమోగుణాన్ని(అంటే బద్ధకాన్ని, సోమరితనాన్ని) జయించాలి. ఆ తరువాత సత్వగుణాన్ని ఉపయోగించుకొని రజోగుణాన్ని కూడా జయించాలి. ఇక చివరిగా సత్వగుణాన్ని కూడా జయిస్తేనే ఆత్మ సాక్షాత్కారం కలుగుతుంది.

5) రజో, తమో గుణాలు ఇనుప, ఉక్కు సంకెళ్ళ లాంటివైతే సత్వగుణం బంగారు సంకెల లాంటిది. ఏ సంకెల అయినా మనను బంధించేదే.