కార్తీక పూర్ణిమ

    కార్తీక మాసం అంటే పరమేశ్వరునికి అత్యంత ప్రీతికరమని మనందరికీ తెలిసిందే. ఆశ్వయుజ మాసంలో శరన్నవరాత్రులలో అమ్మను ఆరాధించుకొని, కార్తీక మాసంలో మన తండ్రియైన పరమేశ్వరుని ఆరాధించుకుంటాం. పౌర్ణమి నాడు చంద్రుడు కృత్తికా నక్షత్రంలో ఉండే మాసం కాబట్టి ఇది కార్తీక మాసం అయ్యింది. నాలుగు గురుపూర్ణిమలలో ఆషాఢ పూర్ణిమ ఆశను, కార్తీక పూర్ణిమ కామాన్ని, మాఘ పూర్ణిమ మాయను తొలగిస్తాయని, వైశాఖ పూర్ణిమ వైరాగ్యాన్ని ప్రసాదిస్తుందని పెద్దలు చెబుతారు.

    కృత్తిక అంటే వాహనం. ఈ శరీరమే మనకు వాహనం. ఎంతవరకు ఈ శరీరాన్ని వాహనంగా గుర్తించక ఇదే నేనని భావిస్తూ ఉంటామో అంతవరకు మన చుట్టూ కనిపించేవన్నీ మనకు భిన్నంగా ఉన్నట్లే తోస్తుంది, వాటిమీద కామక్రోధాలు కలుగుతూనే ఉంటాయి. శరీరాలను దాటి సర్వవ్యాపకమైన ఆత్మను గుర్తించి అనుభవంలోకి తెచ్చుకున్నప్పుడే ఈ కామాన్ని పోగొట్టుకోగలం. వ్యష్టి భావన ఉన్నంతవరకు కలవడం, విడిపోవడం ఉంటాయి. సమష్టి భావన ఎప్పుడైతే బలపడుతుందో అప్పుడు ఉన్నదంతా ఒక్కటే.

    అలా ఒక్కటే అయిన పార్వతీ పరమేశ్వరులను దేహభావనతో విడివిడిగా చూసి, వారిని కలపాలనే ఉద్దేశ్యంతో వెళ్ళిన మన్మధుడు త్రినేత్రుని మూడవ కంటినుండి ఉత్పన్నమైన మహాగ్ని జ్వాలలలో భస్మం అయిపోయాడు. మళ్ళీ అమ్మ అనుగ్రహంతో విదేహుడిగా జీవితుడయ్యాడు. మనలో కూడా ఈ మూడవ నేత్రం అనబడే జ్ఞాననేత్రం ఎప్పుడైతే తెరచుకుంటుందో అప్పుడు ఆ జ్ఞానాగ్నిలో మనలోని సంకల్పాలు, కర్మలు, కామవాసనలు అన్నీ దగ్ధం అయిపోతాయి. అటువంటి స్థితిని పొందిన మహాత్మునిలో ఏదైనా కోరిక కలిగినా అది తనకోసం కాక లోకకళ్యాణ కారకమే అయి ఉంటుంది. ఎందుకంటే ఒక్కసారి భస్మమైన తరువాత ఇక మన్మధుడికి దేహం లేనట్లే ఆ మహాత్ముల సంకల్పాలు తమ ఒక్క దేహానికి పరిమితం కాకుండా సర్వ జగత్తుకు చెందినవై ఉంటాయి.

    కార్తీక పౌర్ణమి నాడు జ్వాలాతోరణంలో నుండి పరమేశ్వరునితో పాటు ఊరేగింపుగా భక్తులందరూ వెళతారు. అలా వెళ్ళినవారికి యమలోకం చూడవలసిన అవసరం ఉండదని నమ్ముతారు. కార్తీక పౌర్ణమి మనలోని కామాన్ని దగ్ధం చేసివేస్తే ఆ జ్వాలలను దాటి మనం పరమేశ్వరునితో కలిసి ప్రయాణిస్తూ ఉంటాం కదా! ఆ ప్రయాణం ఎలా ఉంటుందంటే - స్మరాంతకం, పురాంతకం, భవాంతకం, మఖాంతకం, గజాంతక, అంధకాంతకం, తమ్ అంతకాంతకం భజే - అని శివ తాండవ స్తోత్రం చూపిస్తోంది.

    ముందుగా స్మరాంతకం అంటే మన్మధుని, లేక కామాన్ని నశింపచేసినవాడు - ఇది మనం పైన వివరించుకున్నాం కదా. ఇక పురాంతకం అంటే త్రిపురాసుర సంహారి. ఎప్పుడైతే మనలో కామం పోతుందో అప్పుడు ఈ స్థూల సూక్ష్మ కారణ దేహాలనబడే త్రిపురాలు నశించిపోతాయి. అంటే పైకి చూడటానికి దేహం కనబడుతున్నా దానితో మనకి సంగం నశిస్తుంది. ఇక భవాంతకం అంటే ఈ దేహాలతో ఎప్పుడు సంగం పోతుందో అప్పుడింక మనని జననమరణ విషవలయమైన ఈ సంసారం బంధించలేదు.

    మఖాంతకం అంటే దక్షుని యజ్ఞాన్ని నాశనం చేసినవాడు. యజ్ఞం కర్మతో కూడుకున్నది. మనం చేసే కర్మలన్నీ భగవదర్పణంగా చేయకుండా కర్తృత్వ భావనతో చేస్తూ భగవంతుని ఎప్పుడైతే ప్రక్కన పెడతామో అప్పుడు మనకు ఆ కర్మల ద్వారా శోకం, మరొక జన్మం తప్పదు. ఇటువంటి కామ్య కర్మలను తొలగిస్తాడు పరమేశ్వరుడు. కానీ అటువంటి స్థితిని పొందిన మహాత్ముడు కర్మహీనుడు అవడు. మనం మామూలుగా మనకు ఏ ప్రయోజనమూ లేకపోతే అటువంటి కర్మలను 'ఏం చేస్తాం లే' అని బద్ధకిస్తాము. కానీ జ్ఞానాగ్నిలో కర్మలను దగ్ధం చేసుకొన్న మహాత్ముడు తనకు ఏ ప్రయోజనమూ లేకపోయినా ఎటువంటి బద్ధకమూ లేకుండా లోకోపకృతికి కర్మలు చేస్తూనే ఉంటాడు. ఈ బద్ధకము, లేక తమోగుణమే గజం. ఇప్పుడది నాశనం అయిపోయింది. అదే గజాంతకం అంటే.

    అంధకాంతకం - పరమేశ్వరుడు అంధకాసురుడనే రాక్షసుని సంహరించాడు. ఈ అంధకాసురుడు ఎక్కడినుంచి వచ్చాడు? ఆయనలోనుండే వచ్చాడు. అలా మనలో నుండే ఉద్భవించి మన నిజ స్వరూపాన్ని మరుగు పరిచే అజ్ఞానమనే అంధకారాన్ని హరిస్తాడు పరమేశ్వరుడు. ఇలా హరుని ద్వారా అన్ని ప్రతిబంధకాలను హరింపజేసుకున్న మనకు జనన మరణాలు లేని మోక్షస్థితి లభిస్తుంది. అప్పుడిక యమలోకాన్ని చూడవలసిన అవసరం మనకేమి ఉంటుంది. అందుకే అంతకాంతకం.

    అటువంటి పరమేశ్వరుడు సాక్షాత్ గురురూపాన్ని ధరించి వచ్చి, మనకు తోడు నీడగా మనతో నడయాడి, సదా మనలోనే ప్రకాశిస్తున్న తమ స్వస్వరూపాన్ని మనకు దర్శింపజేస్తున్న ఈ కార్తీకపౌర్ణమి మన జీవితాలలో సదా వెన్నెలలు నింపుతూనే ఉంటుంది.

వర్తమానం

 

    శ్రీకృష్ణ పరమాత్మ, సత్యభామ నరకాసురునితో యుద్ధం చేస్తున్న ఈ చిత్రాన్ని మనం గమనిస్తే ఇక్కడ సత్యభామ నరకాసురునిపై మూడు బాణాలను ప్రయోగిస్తోంది. అందులో మొదటి బాణం నరకాసురుని దేహంలోనికి ప్రవేశించి అతనిని గాయపరచింది. రెండవ బాణం మార్గమధ్యంలో గాలిలో ఉంది. ఇక మూడవ బాణం అమ్మ చేతిలో వింటిపై సంధించి ఉంది. మొదటి బాణం అప్పటికే తన పని తాను చేసేసింది కనుక ఇక దానిని ఎవరూ మార్చలేరు. ఇది జరిగిపోయిన భూతకాలానికి ప్రతీక. 

ఇక రెండవ బాణం అప్పటికే ప్రయోగించబడి లక్ష్యం వైపుగా దూసుకుపోతోంది. ఒకవేళ అది మంత్రపూరితమైన అస్త్రమైతే దానిని లక్ష్యం చేరేలోగా ఉపసంహరించడానికి అవకాశం ఉంటుంది. లేదా దైవవశం చేత ఏ బలమైన గాలో మరేదైనా వస్తువో తాకి దారి మళ్ళడానికి అవకాశం ఉంటుందే తప్ప మరొక విధంగా దానిని దారి మళ్ళించడం మానవమాత్రులకు సాధ్యం కాదు కదా. ఇది అప్పటికే పూర్వ నిర్ధారితమైన భవిష్యత్ కాలానికి ప్రతీక. భవిష్యత్తును మార్చడం ఏ మహాత్ములకో సాధ్యం, లేదా భగవత్సంకల్పం చేత మారాలి తప్ప మనం మాత్రం మార్చలేము కదా!

    ఇక మూడవ బాణం ఇంకా సత్యభామ చేతిలోనే ఉన్నది కాబట్టి దానిని ఎప్పుడు ఎవరిపై ఎంత బలంగా ప్రయోగించాలో నిర్ణయం పూర్తిగా ఆవిడ ఆధీనంలోనే ఉంది. ఇది వర్తమాన కాలానికి ప్రతీక. మనం మన వర్తమాన కాలాన్ని ఏ విధంగా ఉపయోగించుకోవాలో పూర్తిగా మన చేతుల్లోనే ఉంటుంది. దానిని సద్వినియోగ పరచుకున్నా, దుర్వినియోగ పరచుకున్నా అది మన బాధ్యతే. అయితే మన ఆలోచనలు మాత్రం నిరంతరం ఈ వర్తమానాన్ని వదిలిపెట్టి భూత భవిష్యత్ కాలాల్లో తిరుగుతూ ఉంటాయి. మనం బాహ్యంగా ఏ పని చేస్తున్నా మనస్సు మాత్రం నిన్నటి జ్ఞాపకాలలో, రేపటి వ్యాపకాలలో సంచరిస్తూ ఉంటుంది.

    ఎప్పుడో చేసిన, లేదా చేద్దామనుకొని చేయలేకపోయిన విషయాలను గుర్తుచేస్తూ అపరాధ భావనను కలిగిస్తూ ఉంటుంది. భూతకాలాన్ని మనం మార్చలేం కదా! దానిని గురించి ఎంత చింతించినా ఏమి ప్రయోజనం? దీనినే "గతజల సేతు బంధనం" అంటారు. నది మీద ఆనకట్ట కడితే అది భవిష్యత్తులో వచ్చే జల ప్రవాహాన్ని ఆపి మనకు ఎటు కావాలో అటు మళ్ళించుకొనే అవకాశాన్ని, లేదా మరొక రకంగా వినియోగించుకొనే అవకాశాన్ని కల్పిస్తుంది కానీ అప్పటికే వెళ్ళిపోయిన నీటిని వెనక్కు తేలేదు కదా! జరిగిపోయిన దానిని అక్కడే వదిలేసి దానినుండి గ్రహించిన పాఠాన్ని మాత్రం గుర్తుపెట్టుకొని ఆచరణలో పెట్టుకోవడం నేర్చుకోవాలి.

    అలాగే వర్తమానంలో చేస్తున్న పనిమీద ధ్యాస విడిచిపెట్టి భవిష్యత్తు గురించి ఊహలు అల్లుకుంటూ గాలిలో మేడలు కడుతూ  కూర్చుంటే ఉపయోగం లేదు కదా. పరీక్షలకు సిద్ధమవుతున్న విద్యార్థి తాను చదువుతున్న పాఠంపై శ్రద్ధ పెట్టి చదివితే పరీక్ష బాగా వ్రాసి ఉత్తీర్ణుడవుతాడు. అతని భవిష్యత్తు దానంతటదే చక్కబడుతుంది.  అలా కాకుండా పుస్తకం ముందు పెట్టుకుని కళ్ళు అక్షరాలను చదువుతున్నా మనస్సు మాత్రం ఈ పరీక్షలో మంచి మార్కులు వస్తే ఆ తరువాత తనకు రాబోయే మంచి ఉద్యోగం, పెళ్ళి, పిల్లలు, పెద్ద ఇల్లు, కారు ఇలాంటివన్నీ ఊహించుకుంటూ గాలిలో మేడలు కడుతూ ఉంటే వర్తమానం వృధాగా గడిచిపోతుంది. పరీక్ష తప్పుతాడు. తాను కట్టిన గాలిమేడలన్నీ కుప్పకూలిపోయి భవిష్యత్తు అంధకారమవుతుంది. 

    ఇంకొంతమంది జాతకంలో ఉందనో, లేదా ఎవరైనా పెద్దలు చెప్పారనో భవిష్యత్తులో తమకు రాబోయే మంచిచెడుల గురించి అతిగా ఆలోచిస్తూ వర్తమానాన్ని జారవిడుచుకుంటారు. మబ్బుల్లో నీళ్ళను చూసి తన కాళ్ళ దగ్గర ఉన్న కుండను కాలదన్నుకుంటే ఆ మబ్బులు కురిసేదెన్నడు? తన దాహం తీరేదెన్నడు? "భవిష్యత్తులో నువ్వు చాలా గొప్పవాడివి అవుతావు" అని ఎవరైనా మహాత్ములు నిన్ను దీవించారనుకో, నువ్వు వర్తమానంలో దానికి తగ్గ కృషి చేసి, పట్టుదలతో ఒక్కొక్క మెట్టూ ఎక్కుతూ వెళితేనే కదా నీవు ఆ ఉన్నత స్థానాన్ని చేరుకొనేది? అలా కాకుండా "నాకు మహాత్ముల ఆశీస్సులు ఉన్నాయి. ఇక నేనేమీ చేయనక్కరలేదు" అని ముసుగుతన్ని పడుకుంటే గొప్పవాడివి ఎలా అవుతావు?

     ఇక చిత్రంలో ఈ మూడింటికీ సాక్షిగా, కర్త అయిన సత్యభామకు, ఆమె చేసే కర్మకు తాను విలక్షణంగా, చిద్విలాసుడై ప్రకాశిస్తున్నాడు శ్రీకృష్ణ పరమాత్మ. భూతకాలంలో నరకాసురుడు ఆ సత్యభామ అసలు స్వరూపమైన భూదేవి పుత్రుడనీ, ఇప్పుడు తాను చేస్తున్న పనికి భవిష్యత్తులో సత్యభామ చింతిస్తుందనీ కూడా ఆయనకు తెలుసు. అయినా జరిగేదానిని సాక్షిమాత్రుడై వీక్షిస్తున్నాడు.

    త్రికాలజ్ఞులైన మహాత్ముల స్థితి అలాగే ఉంటుంది. జరిగినది, జరుగబోయేది స్పష్టంగా తమకు దృగ్గోచరం అవుతున్నా ఏమాత్రం వికారాన్ని చెందక శ్రద్ధగా వర్తమాన విధులను ఆచరిస్తూ ఉంటారు. అటువంటి స్థితిని అందుకోవడానికి మన వంతు కృషి మనం చెయ్యాలి. ప్రాపంచిక విషయాలలోనైనా, ఆధ్యాత్మిక విషయాలలోనైనా ప్రతి క్షణం చేసే పనిపై శ్రద్ధపెట్టి వర్తమానంలో జీవిస్తూ, మనస్సును భూత భవిష్యత్ కాలాలలో తిరగకుండా అదుపులో పెట్టుకోగలిగితే  భవిష్యత్తు బంగారమవుతుంది. "ఈ క్షణమే నీదనుకో! మరుక్షణమే లేదనుకో! అవాంతరాలను సవాలు చేసి అవకాశాలుగా మార్చుకో" అని మహాత్ములు మనకు బోధిస్తున్నారు.

శ్రీపాద విచలిత క్షీరాంబు రాశి

    సప్తపది సినిమాలో ముగురమ్మలను కీర్తిస్తూ వేటూరి వారు వ్రాసిన అఖిలాండేశ్వరి పాటలో లక్ష్మీదేవిని వర్ణిస్తూ శ్రీపాద విచలిత క్షీరాంబు రాశి అంటారు. అమ్మ పాదం తాకితే అంత ప్రశాంతంగా ఉండే క్షీరసాగరం అంతా అల్లకల్లోలమై ఉప్పొంగిపోతుందిట. అంతటి శక్తి స్వరూపిణి అమ్మ. ఎంతటి మహాశక్తి తనకున్నా తన భర్త అయిన శ్రీహరి హృదయంలో ఒదిగిపోయి నిరంతరం ఆయన పాదసేవ చేస్తూ ఉంటుంది. అందుకే అమ్మ శ్రీహరి ప్రణయాంబు రాశి. 

    జగన్మాత ప్రకృతి స్వరూపిణి కదా. ప్రకృతిలోని పంచ మహాభూతలలో ఏ ఒక్కటి తన పరిధిని దాటినా జరిగే విపత్కర పరిణామాలు మనం నిత్యం చూస్తూనే ఉన్నాం కదా! భూకంపాలు, వరదలు, సౌర తుఫానులు ఇలా ప్రకృతిలో ఏ చిన్న మార్పు సంభవించినా అది లక్షలాది మానవుల, ఇతర జీవరాశుల వినాశానికి దారి తీస్తుంది. పైకి ఎంతో శాంతంగా కనిపించినా ప్రకృతి నిరంతరం మార్పు చెందుతూనే ఉంటుంది. అందుకే అమ్మ నామాలలో చంచల, చపల వంటి నామాలు ఉంటాయి. అయితే స్థితి కారకుడైన శ్రీహరి తన అవ్యాజమైన ప్రేమతో అనంతశక్తి సంపన్నురాలైన ప్రకృతిమాతను అదుపులో పెడుతూ మహాప్రళయం రాకుండా కాపాడుతూ ఉంటాడు. అందుకే అమ్మ ఇక్కడ శ్రీహరి ప్రణయాంబు రాశి.

    మరో కోణంలో ఆలోచిస్తే లక్ష్మీదేవి క్షీరసముద్రరాజ తనయ. సాధారణంగా మన ఇళ్ళలో ఆడపిల్ల పుడితే మహాలక్ష్మి పుట్టింది అంటారు. అటువంటి ముద్దులొలికే పసిపాప కొంచెం పెద్దదై, తండ్రి ఆ పాపను తన రెండు చేతులతో ఎత్తుకొంటే, తన లేలేత పాదాలతో ఆ తండ్రి గుండెలపై బుడిబుడి అడుగులు వేస్తూ ఉంటే ఆ తండ్రి హృదయం ఎంతగా పులకించి పొంగిపోతుంది? అటువంటిది మరి సాక్షాత్తూ మహాలక్ష్మీ దేవియే తన కుమార్తెయై, తన ఇంటనే కాపురం పెట్టి తన గుండెలపై మృదువుగా అడుగులు వేస్తూ ఉంటే ఆ తండ్రి హృదయం ఎంతగా ఉప్పొంగిపోతుంది? అందుకే ఆ తల్లి శ్రీపాద విచలిత క్షీరాంబు రాశి.

    పేదరికంలోనో, దిగువ మధ్యతరగతిలోనో జీవనం గడిపే అన్నదమ్ములు, అక్కచెల్లెళ్ళు ఒకే చోట కలిసిమెలిసి నివసిస్తూ ఎంతో అన్యోన్యంగా ఉంటారు. వారిల్లు క్షీరసాగరం లాగే ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. ఒక్కసారి అనుకోకుండా వారింట్లో సలలితముగ నారికేళ సలిలము భంగి సిరి ప్రవేశించిందంటే ఇక ఎక్కడలేని గొడవలు మొదలవుతాయి. ఆ సంసారం అల్లకల్లోలం అయిపోతుంది. అప్పటిదాకా కలసిమెలసి ఉన్నవారు వేరుకాపురాలు పెడతారు. ఉన్న కాస్త పదార్థాన్ని పంచుకు తిన్నవారు ఇప్పుడు సంపదలో వాటాలకు కొట్టుకు చస్తారు. అందుకే సిరి శ్రీపాద విచలిత క్షీరాంబు రాశి. The gods must be crazy అనే ఆంగ్ల చిత్రంలో నాగరిక వాసన అంటని ఒక అమాయకపు తెగ అడవులలో నివసిస్తూ ఉంటుంది. అందరూ కలసి ఆహారాన్ని సంపాదించుకుంటూ, దొరికిన దానిని పంచుకొని తింటూ ఉంటారు. ఒకనాడు పైనుంచి విమానంలో వెళ్తున్న వ్యక్తి ఒక గాజు సీసాను వీరు నివసించే ప్రదేశంలో పడవేస్తాడు. అది మనకు దేవుడే ఇచ్చాడని నమ్మిన ఆ తెగ ప్రజలు, దానిని అనేక రకాలుగా ఉపయోగించడానికి ప్రయత్నిస్తూ ఆ అపురూపమైన వస్తువు నాకు కావాలంటే నాకు కావాలని కొట్టుకుంటూ ఉంటారు. ప్రశాంతమైన తమ జీవనంలో అల్లకల్లోలం సృష్టిస్తున్న ఈ కానుక మాకొద్దు అని నిర్ణయించుకొని అందులో ఒకడు భూమి చివరి అంచుకు చేరుకొని దీనిని మళ్ళీ ఆ దేవుళ్ళకే తిరిగి ఇచ్చేద్దామని బయలుదేరుతాడు. హృదయంలో శ్రీహరిని నింపుకోకుండా కేవలం లక్ష్మీ అనుగ్రహాన్ని మాత్రమే పొందితే జీవితం ఇలాగే అల్లకల్లోలమైపోతుంది. శ్రీహరి ప్రణయాంబు రాశి గానే అమ్మను గ్రహిస్తే వారిద్దరూ కొలువైన మన హృదయం పాలసముద్రంలాగే స్వచ్ఛంగా ఉండి జీవితం ప్రశాంతంగా గడుస్తుంది.

    మానవుడు పుట్టినపుడు అతని మనస్సు క్షీరసాగరంలా స్వచ్చంగానే ఉంటుంది. నిరంతరం తనలో తాను రమిస్తూ చిరునవ్వులు చిందిస్తూ ఉంటాడు. అయితే అటువంటి శిశువుకు మెల్లగా తల్లిదండ్రులూ బంధువులూ ఒక పేరును ఆపాదించి, ఒక్కొక్క వస్తువునూ బొమ్మనూ 'ఇది నీది, ఇది నీది' అని ప్రేరేపిస్తూ ఉంటారు. ముందు పెద్దగా పట్టించుకోడు. తన చేతిలో ఉన్నదేదైనా ఎవరడిగినా ఇచ్చేస్తూ ఉంటాడు. అయితే మెల్లమెల్లగా ఈ వస్తువులతో సాన్నిహిత్యం పెరిగినకొద్దీ జగన్మాత మహామాయా స్వరూపిణియై ఆ పసివానిలో ఆ వస్తువులపట్ల సంగాన్ని పెంపొందిస్తుంది. అప్పుడు ఇక అహంకార మమకారాలు, రాగద్వేషాలు, ఈర్ష్యాసూయలు ప్రవేశించి ప్రశాంతమైన ఆ మానవుని మనస్సుని అల్లకల్లోలం చేస్తాయి. శ్రీపాద విచలిత క్షీరాంబు రాశి. అయితే బయటి విషయాలు తనను ఎంతగా ప్రభావితం చేయాలని చూసినా, తల్లి గర్భంలో తాను నిరంతరం అనుసంధానమై ఉన్న శ్రీహరిని మరువక చిత్తంలో నిలుపుకొంటే అప్పుడు శ్రీహరి ప్రణయాంబు రాశి అయిన అమ్మ అత్యంత పతిభక్తి కలది కాబట్టి ఆ మనస్సును విచలితం కాకుండా కాపాడి, పారమార్థికానికీ వ్యావహారికానికీ మధ్య ఊగిసలాడుతూ డోలాయమానమైన మనస్సుకు స్థిరత్వాన్ని ప్రసాదించి, ఆధ్యాత్మిక సాధనను వృద్ధి పరచి శ్రీపీఠమైన సహస్రారాన్ని చేరుకొనేలా సహకరిస్తుంది. అందుకే ఇక్కడ అమ్మ శ్రీపీఠ సంవర్ధని, డోలాసుర మర్ధిని.

జగన్మాత లక్ష్మీదేవిని మనం కేవలం వరాలిచ్చే వరలక్ష్మిగానో, ధనాన్ని ఇచ్చే ధనలక్ష్మిగానో చూడకూడదు. ఆ తల్లి మనకు ఆధ్యాత్మిక సాధనకు కావలసిన తెలివిని ఇచ్చే విద్యాలక్ష్మి. సాధనలో ఎదురయ్యే ఎన్నో అడ్డంకులను దాటి ముందుకు వెళ్ళే ధైర్యాన్నిచ్చే ధైర్యలక్ష్మి. అంతశ్శత్రు సంహారం చేసే వీర్యలక్ష్మి. మన భక్తికి ఫలంగా జ్ఞానపుత్రుని ప్రసాదించే సంతానలక్ష్మి. సాధనలో విజయాన్ని చేకూర్చే విజయలక్ష్మి. మనకు ఆహారాన్ని అందించే ధాన్యలక్ష్మి. చివరికి మనను ఇహంలోనే పరమపదానికి చేర్చే మోక్షలక్ష్మి. అటువంటి అమ్మను మనసారా ధ్యానిస్తూ నిరంతరం లక్ష్మీనారాయణులను మన హృదయంలో నిలుపుకొంటే ఇక మనకు ఇహపరాలలో ఏ లోటూ ఉండదు.